Güzel Sanatlar Ve Edebiyat

Edebiyat nedir?

Herhangi bir dilde fikir, duygu ve hayallerin söz veya yazı ile estetik zevk verecek şekilde ifade edilme sanatına “edebiyat” denir.

İnsanın güzellik karşısında duyduğu heyecan ve hayranlığı uyandırmak için ortaya koyduğu yaratıcılığa “sanat”; edebiyat, resim, müzik, tiyatro gibi insanda coşku, estetik bir zevk ve hayranlık uyandıran sanatlara da “güzel sanatlar” denir. İnsanlar kendilerini farklı araçlarla ifade edebilirler. Bu durum güzel sanatların şubelerini ortaya çıkarmıştır.

Güzel Sanatlar İçinde Edebiyatın Yeri

Edebiyat güzel sanatların bir koludur. Edebiyat; sözde, yazıda, düşüncede, hayalde güzelliği arar. Edebiyatın malzemesi dildir. Edebiyat sözcüklere dayanır. Edebiyatın işlevlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Dilin ve kültürün korunmasını sağlar.
2. Sözün etkisini artırır.
3. Toplumsal sorunları gündeme getirir.
4. İnsanların birbirini anlamasını kolaylaştırır.
5. İnsanın estetik anlayışını geliştirir.

Edebiyatın Diğer Bilim Dallarıyla İlişkisi

Edebiyatın temel ögesi olan dil diğer bilim dallarının da anlatım aracıdır. Bundan dolayı felsefe, psikoloji, sosyoloji, hatta tarih, coğrafya, ekonomi vb. diğer bilim dallarıyla yakından ilişkisi vardır.

Araştırmacılar da edebiyat araştırmalarında yazarın biyografisini yazarken tarih biliminden, yaşadığı ortamı yazarken sosyoloji biliminden, yazarın içinde bulunduğu ruhsal durumu anlatırken ise psikolojiden faydalanırlar. Yazarı etkileyen toplumsal, siyasal ve felsefî görüşleri de diğer sosyal bilimlerin yardımıyla ortaya koyarlar.

Edebiyat Tarihi ve Önemi

Bir ulusun çağlar boyu yarattığı sözlü ve yazılı dil ürünlerini ve onların yazarlarını bilimsel bir yöntemle tarihi akış içinde inceleyen bilim dalına edebiyat tarihi denir. Edebiyat tarihi bir ulusun geçmişteki düşünce yapısını, dünya anlayışını, kültür ve uygarlık birikimini yeni kuşaklara aktarır. Böylece kuşaklar arasında köprü kurarak yeni kuşakların daha iyiyi, doğruyu, güzeli bulmalarına yardımcı olur. Bizde Tanzimat dönemine kadar edebiyat tarihi tezkirelerden ibaretti.

Tezkire: Şairlerin hayat hikayelerini anlatan biyografi türünden eserlere denir. Başlıca edebiyat tarihi yazarlarımız şunlardır: Ziya Paşa, M. Fuat Köprülü, Agah Sırrı Levend, Ahmet Hamdi Tanpınar, Nihat Sami Banarlı

 

Dilin İnsan ve Toplum Hayatındaki Yeri

Dil-Kültür-Edebiyat İlişkisi

Dil, insanların duygu düşünce ve düşlerini; özlem ve isteklerini anlatma aracıdır . Kültür ise; dil, din, ülkü gibi ortak duygu ve düşüncelerin bizde yarattığı değişim ve bileşimdir. Bu nedenle dil bir ulusun temel taşıdır. Dil kültür değerlerimizi geleceğe taşır ve edebiyatın da temel ögesidir. Dil, edebiyatın temel ögesi; edebiyat, kültür birikiminin kendisidir. Görüldüğü gibi dil, kültür ve edebiyat birbirinin tamamlayıcısıdır.

Metin- Edebi Metin

Metin: Bir yazıyı şekil, anlatım ve yazım özellikleriyle oluşturan kelimelerin tamamına metin denir.

Edebî Eser (Edeb Metin); Tanımı ve Özellikleri

İnsanın duygu ve düşüncelerini; özlem ve dileklerini estetik
ölçüler içinde anlatan ve okuyucuda güzellik duygusu yaratan
dil ürünlerine edebî eser(metin) denir.

Özellikleri
– Edebî eser okuyanı etkilemelidir.
– Anlatımı güzel düşüncesi sağlam ve özlü olmalıdır.
– Konusu; ait olduğu toplumun ve yazıldığı dönemin özelliklerini yansıtmalıdır.
– Eser zamanın süzgecinden geçtikten sonra toplumca anlaşılıp beğenilmelidir.
– Duygu ve düşünceler belli bir edebî türe uygun olarak anlatılmalıdır.
– Eser estetik ölçüler içinde ,belli bir sanat anlayışıyla yazılmalıdır

Edebiyat ve Gerçeklik

Dış dünyadaki tüm nesnel varlıklar, koşullar ve durumlar gerçekliğin kapsamına girer. Edebiyat dış dünyayı, insanı ve insana özgü özellikleri kurmaca yoluyla dile getirir. Yani sanatçı dış dünyayı olduğu gibi değil, kendi süzgecinden geçirerek, değiştirerek, yorumlayarak anlatır.

Bu paralelde şöyle bir tanım çıkarılabilir:

Sanat yada edebiyat, bir nevi gerçeğin yorumlanarak anlatılmasıdır. Burada unutulmaması gereken nokta ise edebiyatın bunu yaparken gerçeklikten tamamen uzaklaşmamış olmasıdır.

Kaynakça : https://www.basarisiralamalari.com/